Нябожчыкава люстра (на белорусском языке) - Кристи Агата (книги онлайн полные .txt) 📗
Пуаро кiўнуў. Потым сказаў:
- Як я зразумеў, вы сапраўды чулi стрэл, якiм быў забiты ваш дзядзька?
- Так, мы чулi. Думалi, гэта быў корак ад шампанскага; прынамсi, я так падумаў. Сьюзен i мiс Лiнгард лiчылi, што гэта была зваротная ўспышка аўтамабiля - дарога зусiм блiзка, ведаеце.
- Калi гэта было?
- Ну, прыблiзна ў дзесяць хвiлiн дзевятай. Снэл якраз першы раз ударыў у гонг.
- I дзе вы былi, калi пачулi яго?
- У зале. Мы - мы смяялiся наконт гэтага, спрачалiся, разумееце, пра тое, адкуль гэты гук. Я сказаў, што са сталовай, а Сьюзен сказала, што з гасцiнай, а мiс Лiнгард - што грукнула недзе ўгары, а Снэл сказаў - гэта з дарогi, з вулiцы, i даляцеў да нас праз вокны наверсе. А Сьюзен спыталася: "Больш нiякiх тэорый?" А я засмяяўся i сказаў: "Забойствы бываюць заўсёды!" Даволi дурны жарт, як падумаеш.
Яго твар нервова перасмыкнуўся.
- Нiкому не прыйшла думка, што гэта, магчыма, застрэлiўся сэр Гервазы?
- Не, вядома, не.
- Вы сапраўды не ўяўляеце сабе, чаму ён мог застрэлiцца?
Х'юга павольна сказаў:
- О, ну... Я не сказаў бы, што...
- У вас ёсць здагадка?
- Але... ёсць... Гэта цяжка растлумачыць. Вядома, я не чакаў, што ён скончыць жыццё самагубствам, але тым не менш я не надта здзiўлены. Бо мой дзядзька быў вар'ят, мiстэр Пуаро. Кожны ведаў пра тое.
- Гэта здаецца вам дастатковым тлумачэннем?
- Угу, людзi страляюцца, калi яны трохi звiхнутыя.
- Надзiва простае тлумачэнне.
Х'юга ўтаропiўся ў яго.
Пуаро зноў устаў i пачаў бязмэтна блукаць па пакоi. Пакой быў утульна мэблiраваны, пераважаў цяжкаваты вiктарыянскi стыль. Масiўныя кнiжныя шафы, вялiзныя крэслы з поручнямi i некалькi меншых - сапраўдны чыпендэйл*. Тут не было лiшняй аздобы, але невялiкiя вырабы з бронзы на камiне прыцягнулi ўвагу Пуаро i вiдавочна выклiкалi ў яго захапленне. Ён падымаў iх адзiн за адным, старанна аглядаў кожны i асцярожна ставiў на месца. З аднаго, крайняга злева, ён скалупнуў нешта пазногцем.
* Стыль ангельскай мэблi XVIII ст.
- Што гэта? - спытаўся Х'юга без вялiкай цiкавасцi.
- Нiчога асаблiвага. Маленечкi асколак люстра.
Х'юга сказаў:
- Сапраўды неяк дзiўна раструшчана куляй гэтае люстра. Разбiтае люстра азначае нешанцаванне. Бедны стары Гервазы... Я думаю, яму шанцавала залiшне доўга.
- Ваш дзядзька быў шчаслiвы чалавек?
Х'юга хiхiкнуў.
- Дзiва што, яму шанцавала, як у казцы! Усё, да чаго ён нi дакранаўся, ператваралася ў золата! Калi ён ставiў на аўтсайдэра*, той раз-два i ў дамках! Калi ён укладаў грошы ў самую бесперспектыўную шахту, там адразу ж адкрывалася рудная жыла! Яму ўдавалася выблытацца неверагодным шляхам з самага рызыкоўнага, самага безнадзейнага становiшча. Ён ратаваўся нейкiм цудам, нават не раз. Ведаеце, ён быў па-свойму неблагi стары. "Шмат дзе пабыў, шмат чаго пабачыў", - болей, чым хто з яго пакалення.
* Конь, на якога не робяць ставак на скачках.
Пуаро запытаўся сяброўскiм тонам:
- Вы любiлi свайго дзядзьку, мiстэр Трэнт?
Пытанне гэтае, здалося, трохi збянтэжыла Х'юга Трэнта.
- Э, так, вядома, - сказаў ён даволi няўпэўнена. - Ведаеце, часам ён быў цяжкаваты. Жыць з iм было вельмi нялёгка, i наогул. На шчасце, я бачыўся з iм не часта.
- А ён любiў вас?
- Не так, каб гэта можна было заўважыць. Калi па шчырасцi, ён, хутчэй, цярпеў маё iснаванне.
- Як гэта было, мiстэр Трэнт?
- Разумееце, у яго не было свайго сына, i ён вельмi шкадаваў аб гэтым. Дрыжаў над усiм, што датычылася сям'i. Я ўпэўнены, яго калацiла ад думкi, што, калi ён памрэ, скончыцца i род Шэвенi-Гарэ. Яны, ведаеце, вядуць свой пачатак з часоў нарманскiх заваёў, яшчэ адтуль. Стары быў апошнi з iх. Я думаю, гэта была, з яго пункту гледжання, даволi паганая перспектыва.
- Вы самi не падзяляеце гэтага пачуцця?
Х'юга пацiснуў плячыма.
- Усе такiя рэчы здаюцца мне досыць архаiчнымi.
- Што будзе з маёмасцю?
- Папраўдзе, не ведаю. Магчыма, пяройдзе мне. А можа, ён пакiнуў яе Рут. Альбо Ванда будзе валодаць усiм да канца жыцця.
- Дык ваш дзядзька не выказаў сваiх намераў дакладна?
- Ну... Але ён песцiў адну мару...
- I якую ж?
- Рут i я павiнны пажанiцца. Гэта была яго мара.
- Гэта, безумоўна, было б дужа зручна.
- Надзвычай зручна. Але Рут - Рут мае свой вельмi выразны погляд на жыццё. Улiчыце, яна незвычайна прывабная маладая жанчына i яна ведае гэта. Ёй не карцiць выйсцi замуж i звiць гняздо.
Пуаро нахiлiўся да яго:
- Але вы самi хацелi б, мiстэр Трэнт?
Х'юга сказаў стомленым голасам:
- Я, сапраўды, не бачу анiякай рознiцы, з кiм ты жэнiшся ў наш час. Развод такi лёгкi. Калi вы не ладзiце, то няма нiчога лягчэйшага, як рассячы вузел i пачаць зноў.
Дзверы адчынiлiся, i ўвайшоў Фобз разам з высокiм франтаватым мужчынам.
Мужчына кiўнуў Трэнту.
- Хэло, Х'юга! Мне вельмi шкада. Гэта вялiкае гора для ўсiх вас.
Эркюль Пуаро ступiў наперад.
- Як вы маецеся, маёр Рыдл? Вы памятаеце мяне?
- Вядома! - Галоўны канстэбль пацiснуў Пуаро руку. - Дык гэта вы тут?
У яго голасе гучала задумлiвая нота. Ён з цiкаўнасцю паглядзеў на Эркюля Пуаро.
4
Мiнула дваццаць хвiлiн.
- Ну? - спытаўся маёр Рыдл. Пытальнае "ну" галоўнага канстэбля было адрасавана сяржанту палiцыi, хударляваму пажылому чалавеку з сiваватымi валасамi.
Той пацiснуў плячыма.
- Ён мёртвы больш за паўгадзiну, але не больш за гадзiну. Вы не любiце тэхнiчных падрабязнасцей, я ведаю, таму не буду дакучаць iмi. Гэты чалавек застрэлены ў галаву, пiсталет быў за некалькi дзюймаў ад правай скронi. Куля прайшла акурат праз мозг i выйшла.
- Усё адпавядае самагубству?
- Усё. Цела потым звалiлася ў крэсла, i пiсталет выпаў з яго рукi.
- Вы знайшлi кулю?
- Знайшоў. - Доктар паказаў яе.
- Добра, - сказаў маёр Рыдл. - Мы захаваем кулю, каб упэўнiцца, што яна з гэтага пiсталета. Я рады, што гэта незаблытаная справа i няма нiякiх цяжкасцей.
Эркюль Пуаро мякка сказаў:
- Вы ўпэўнены, што тут няма цяжкасцей, доктар?
Доктар павольна адказаў:
- Ну, я думаю, адна рэч можа здацца вам трохi дзiўнай. Калi ён страляўся, то, напэўна, быў крыху схiлены направа. Iнакш куля зачапiла б сцяну нiжэй люстра, а не трапiла б якраз усярэдзiну.
- Некамфартабельная поза для самагубства, - сказаў Пуаро.
Доктар пацiснуў плячыма.
- Ну, камфорт, калi вы збiраецеся з усiм гэтым скончыць... - Ён не дагаварыў.
