Казкi (на белорусском языке) - Гримм братья Якоб и Вильгельм (читать книги онлайн регистрации TXT) 📗
Ганс адказвае:
- Буду, матухна.
Мацi кажа:
- Бывай, Ганс.
Ганс адказвае:
- Бывай, матухна.
Прыйшоў Ганс да Грэтэль.
- Добры дзень, Грэтэль.
- Добры дзень, Ганс. Што ты прынёс мне ў падарунак?
- Нiчога не прынёс, - кажа Ганс. - Ты мне што-небудзь падары.
- Грэтэль кажа:
- Няма чаго мне табе падарыць, Ганс. Я сама з табой пайду.
Узяў Ганс добры дубчык i пагнаў Грэтэль да сябе дадому.
А дома травы ёй кiнуў i моцна-моцна прывязаў яе да плоту.
Прыходзiць Ганс да мацi.
- Добры вечар, матухна, - кажа Ганс.
- Добры вечар, Ганс, - кажа матухна. - Дзе ты быў?
- У Грэтэль я быў, - кажа Ганс.
- Што ты ёй падарыў? - пытае матухна.
- Нiчога не падарыў, - кажа Ганс. - Сюды яе прывёў.
- А дзе яна? - кажа матухна.
- Ды я яе да плоту ў двары прывязаў i травы ёй пакiнуў.
Пабегла мацi ў двор, а Грэтэль там ужо няма, - толькi вяроўка на плоце матляецца. Збегла Грэтэль.
Так яе Ганс з той пары i не бачыў.
РУМПЕЛЬШЦIЛЬЦХЕН
Жыў калiсьцi на свеце млынар. Быў ён бедны, але была ў яго прыгажуня-дачка. Аднойчы надарылася яму гутарыць з каралём. I вось, каб выклiкаць да сябе павагу, кажа ён каралю:
- Ёсць у мяне дачка, якая можа прасцi з саломы залатую пражу...
Кажа кароль млынару:
- Справа гэта мне вельмi падабаецца. Калi дачка ў цябе такая мастачка, як ты кажаш, то прывядзi яе заўтра да мяне ў палац, я пагляджу, як яна гэта ўмее рабiць.
Прывёў млынар дзяўчыну да караля, адвёў яе кароль у пакой, у якiм было шмат саломы, даў ёй калаўрот, верацяно i сказаў:
- А цяпер прымайся за працу. Але калi ты за ноч да ранiцы не перапрадзеш усю салому ў залатую пражу, то чакай смерцi.
Потым ён сам замкнуў яе, i засталася яна ў пакоi адна.
Вось сядзiць бедная млынарова дачка, не ведае што ёй прыдумаць, як сваё жыццё выратаваць, бо не ўмела яна з саломы залатой пражы прасцi. I зрабiлася ёй так страшна, што яна заплакала. Раптам адчыняюцца дзверы i да яе ў пакой уваходзiць маленькi чалавечак i кажа:
- Добры дзень, маладая млынарка! Чаму ты так горка плачаш?
- Вой, - адказала дзяўчына, - я павiнна перапрасцi салому ў залатую пражу, але не ведаю, як гэта зрабiць.
А чалавечак i кажа:
- Што ты мне дасi, калi я табе яе перапраду?
- Свае каралi, - адказала дзяўчына.
Узяў чалавечак у яе каралi, падсеў да калаўрота, i - турр-турр-турр - тры разы пакруцiцца кола - вось i намотана поўнае матавiла залатой пражы. I так працаваў ён да самай ранiцы i перапраў усю салому, i ўсе матавiлы былi поўныя залатой пражы.
Толькi пачало сонца ўзыходзiць, а кароль ужо тут як тут: убачыў залатую пражу, вельмi здзiвiўся, абрадваўся, але сэрца яго яшчэ больш зрабiлася прагным да золата. I ён загадаў адвесцi млынарову дачку ў другi пакой, а быў ён большы першага i таксама поўны саломы, i загадаў ёй - калi яна даражыць сваiм жыццём - перапрасцi ўсю салому за ноч.
Не ведала дзяўчына, што ёй рабiць, як свайму гору памагчы. Але зноў адчынiлiся дзверы, з'явiўся маленькi чалавечак i спытаў:
- Што ты дасi мне, калi я перапраду табе салому ў золата?
- Дам я табе з пальца пярсцёнак, - адказала дзяўчына.
Узяў чалавечак пярсцёнак, пачаў зноў гудзець калаўротам i да ранiцы перапраў усю салому ў блiскучую залатую пражу.
Убачыўшы цэлыя кучы залатой пражы, кароль абрадваўся, але i гэтага яму было мала, i ён загадаў адвесцi млынарову дачку ў яшчэ большы пакой, якi быў увесь завалены саломай, i сказаў:
- Ты павiнна перапрасцi ўсё гэта за ноч. Калi табе пашанцуе - станеш маёй жонкай.
А сам сабе падумаў: "Хоць яна i дачка млынара, але багацейшай жонкi не знайсцi мне ва ўсiм свеце".
Вось засталася дзяўчына адна, i з'явiўся ў трэцi раз маленькi чалавечак i пытаецца:
- Што ты дасi мне, калi я i на гэты раз перапраду за цябе салому?
- У мяне больш няма нiчога, што б я табе магла даць.
- Тады паабяцай мне свайго першынца, калi станеш каралевай.
"Хто ведае, як яно там складзецца!" - падумала млынарова дачка. Ды i цi было ў яе iншае выйсце? Давялося паабяцаць чалавечку тое, што ён прасiў. I за гэта той яшчэ раз перапраў салому ў залатую пражу.
Прыходзiць ранiцою кароль i бачыць, што ўсё зроблена, як ён хацеў. Наладзiлi вяселле, i прыгожая дачка млынара стала каралевай.
Праз год нарадзiла яна прыгожае дзiця, а пра таго чалавечка i не думала больш. I раптам неяк уваходзiць ён у яе пакой i кажа:
- А цяпер аддай мне тое, што абяцала.
Спалохалася каралева i пачала яму прапаноўваць багаццi ўсяго каралеўства каб толькi ён пакiнуў ёй дзiця. Але чалавечак сказаў:
- Не, жывое мне падабаецца больш, чым усе скарбы ў свеце.
Засумавала каралева, заплакала i пашкадаваў яе чалавечак:
- Даю табе тры днi тэрмiну, - сказаў ён, калi за гэты час ты даведаешся, як мяне зваць, дзiця застанецца ў цябе.
Усю ноч каралева перабiрала ў памяцi розныя iмёны, якiя калi-небудзь чула, а ганца накiравала ездзiць па краiне i збiраць усе iмёны, якiя iснуюць. На другi дзень з'явiўся маленькi чалавечак, i яна пачала пералiчваць усё, што ведала, пачынаючы з Каспара, Мельхiора, Бальцара. Але на кожнае iмя чалавечак адказваў:
- Не, мяне завуць не так.
Тады каралева загадала даведацца, як завуць суседзяў. Цяпер яна называла чалавечку самыя рэдкiя iмёны:
- А можа, цябе завуць Рэпенбiст або Гамельсвадзе або Шнюрбейн?
Але ён адказваў:
- Не, мяне завуць не так.
На трэцi дзень вярнуўся ганец i сказаў:
- Нi аднаго новага iмя знайсцi я не мог, але вось калi я падышоў да высокай гары, парослай густым лесам, дзе жывуць адны лiсы ды зайцы, то ўбачыў маленькую хатку, перад ёй гарэў касцёр i праз яго скакаў смешны, цiкавы чалавечак. Ён скакаў на адной ножцы i крычаў:
- Сёння пяку, заўтра пiва вару,
У каралевы дзiця адбяру.
Ой, добра, што нiхто не знае,
Што Румпельшцiльцхен мяне называюць!
Можаце сабе ўявiць, як абрадвалася каралева, пачуўшы гэта iмя! I вось, калi ў яе пакой неўзабаве ўвайшоў гэты чалавечак i спытаў: "Ну, панi каралева, як жа мяне завуць?", яна спачатку сказала:
- Можа, Кунц?
- Не.
- А можа, Гейнц?
- Не.
- Дык, пэўна, ты Румпельшцiльцхен!
- Гэта табе сам чорт падказаў, сам чорт падказаў! - заенчыў чалавечак i так моцна тупнуў у гневе правай нагой, што правалiўся ў зямлю па самы пояс. А потым шалёна схапiў абедзвюма рукамi левую нагу i сам разарваў сябе папалам.
