Казкi (на белорусском языке) - Гримм братья Якоб и Вильгельм (читать книги онлайн регистрации TXT) 📗

Ганс сказаў:

- Дальбог, абавязкова спытаюся!

I перанёс яго чалавек на плячах цераз раку. Нарэшце прыйшоў Ганс да хаты птушкi Грыфа, але была ў хаце толькi ягоная жонка; а Грыфа-птушкi не было. I спыталася Грыфава жонка, што яму трэба? Ганс усё распавёў: што, маўляў, патрэбна яму пяро з крыла птушкi Грыфа; i хацеў бы ён яшчэ задаць яму пытаннi людзей, якiх ён напаткаў па дарозе: што згублены, маўляў, у адным замку ключ ад куфэрка з грашыма, i трэба спытацца ў Грыфа, дзе яго знайсцi; а ў другiм замку гаспадарова дачка хварэе, i анiхто не ведае, як яе вылекаваць; i што ёсць на рацэ перавозчык, дык чаму ён павiнен бясконца пераносiць людзей цераз раку на сабе.

I кажа жонка птушкi Грыфа:

- Доўга, любы мой дружа, нельга з птушкай Грыфам гутарыць ахрышчанаму чалавеку, бо ён з'ядае iх усiх! Калi птушка Грыф вернецца, ты схавайся пад ложак, ды ляжы там; я буду пытацца ў яго, а ты адказы ягоныя ўважлiва слухай, а ўначы, калi ён будзе моцна спаць, ты i вырвi ў яго пяро з крыла.

Ганс так i зрабiў, забраўся пад ложак ды лёг там. Пад вечар вярнуўся Грыф-птушка дадому, i толькi ўвайшоў у пакой, кажа да жонкi:

- Жонка, чую-чую ахрышчанага чалавека.

- Так, - кажа жонка, - быў тут адзiн такi ды пайшоў.

I птушка Грыф змоўк, нiчога не сказаўшы на гэта. А ўначы, ледзь толькi ён моцна заснуў i захроп, вылез Ганс з-пад ложка ды вырваў у яго пяро з крыла.

Раптам прачнуўся птушка Грыф i кажа:

- Жонка, я чую ахрышчанага чалавека i мне здаецца, што нехта мяне па крыле драпнуў.

Кажа жонка:

- Гэта, вiдаць, табе саснiлася, - я ўжо казала табе: быў тут адзiн ахрышчаны, ды пайшоў. Ён расказваў мне пра ўсялякую ўсялячыну. Быццам у нейкiм замку ключ згубiўся ад куфэрачка з грашыма, i анiяк не могуць яго знайсцi.

- Вось дурнi! - сказаў Грыф-птушка. - Ключ жа ляжыць пад парогам за дзвярыма ў драўлянай хаце.

- I расказваў ён мне яшчэ, што ў адным замку дачка гаспадароў хварэе i не могуць знайсцi сродку, каб яе вылекаваць.

- Вось жа дурнi! - сказаў Грыф-птушка. - Гэта ж сядзiць пад парогам у склепе рапуха, ёсць у яе там гняздо, яна звiла яго з валасоў той дзяўчыны. Трэба валасы гэтыя ў рапухi забраць, i дзяўчына зноў будзе здаровая.

- Ды яшчэ расказваў ён, што недзе чалавек замест парому на плячах людзей пераносiць цераз раку.

- Вось дурань! - сказаў Грыф-птушка. - Варта яму ўсяго толькi аднаго з сябе скiнуць, i не будзе ён болей нiколi пераносiць нiкога.

Ледзь толькi ўзялося на свiтанак, узняўся Грыф-птушка ды паляцеў. Вылез Ганс з-пад ложка, узяў з сабой цудоўнае пяро ды ўсё добра запомнiў, што казаў Грыф-птушка - i пра ключ, i пра хворую дзяўчыну ў замку, i пра перавозчыка. А Грыфава жонка ўсё гэта яму яшчэ раз паўтарыла, каб ён не забыў чаго. Потым ён зноў падаўся ў дарогу. Але спачатку прыйшоў на раку да перавозчыка, i калi той спытаўся, што адказаў Грыф-птушка, Ганс сказаў:

- Ты спачатку мяне перанясi, а потым я табе скажу.

Перанёс яго на другi бераг перавозчык, i сказаў яму Ганс, што варта яму ўсяго толькi аднаго скiнуць з сябе ў ваду, i яму нiкога больш пераносiць не давядзецца. Дужа ўзрадаваўся перавозчык i прапанаваў| яму ва ўдзячнасць перанесцi яго яшчэ раз. Але Ганс адмовiўся. Няхай, маўляў, паберажэ свае сiлы, што ён i гэтым задаволены, - ды пайшоў сабе далей.

Прыйшоў ён да таго замка, дзе была дачка хворая; пасадзiў яе сабе на плечы, бо яна хадзiць сама не ўмела, аднёс яе па прыступках у склеп, выцягнуў жабiна гняздо з-пад нiжняй прыступкi, падаў яго ў рукi хворай, - i яна той жа час акрыяла, саскочыла з ягоных плячэй ды пабегла па прыступках уверх зусiм здаровая. Вялiкая радасць была ў бацькi з маткаю, яны абдарылi Ганса залатымi ды срэбнымi падарункамi i гатовыя былi аддаць яму ўсё, што б ён нi пажадаў.

Прыйшоў Ганс да другога замка i адразу накiраваўся ў драўляную хату, - i сапраўды знайшоў ён там пад парогам ключ i прынёс яго гаспадару замка. I гэты таксама дужа ўзрадаваўся i даў Гансу за гэта ва ўзнагароду шмат золата, што захоўвалася ў яго ў куфэрку, i яшчэ нямала ўсялякага дабра, - кароў, i авечак, i коз.

Калi Ганс вярнуўся з усiмi гэтымi падарункамi - з грашыма, золатам, срэбрам, з каровамi, авечкамi ды козамi, кароль спытаўся ў яго, дзе ён усё гэта здабыў? I Ганс яму распавёў, што птушка Грыф дае кожнаму ўсё, што той пажадае. I падумаў кароль, што i ён мог бы бадай што, атрымаць не меней, i падаўся ў дарогу да птушкi Грыфа. Але калi ён падышоў да перавоза, а пасля Ганса ён з'явiўся туды першы, дык перавозчык адразу ж i скiнуў яго з сябе ў раку, i кароль патануў. А Ганс ажанiўся з каралеўнай i зрабiўся каралём.

МАЛЕНЬКIЯ ЧАЛАВЕЧКI

Жыў на свеце шавец. Грошай у яго зусiм не было. I гэтак ён нарэшце збяднеў, што застаўся ў яго толькi адзiн кавалак скуры на пару ботаў. Выкраiў пад вечар ён з гэтай скуры загатоўкi для ботаў i падумаў: "Лягу я спаць, а заўтра падымуся раней i пашыю боты".

Так ён i зрабiў: лёг i заснуў. А ранiцай прачнуўся, памыўся i хацеў садзiцца за працу - боты шыць. Але глядзiць - работа яго ўжо гатова - пашыты боты.

Вельмi здзiвiўся шавец. Ён не ведаў нават, як такi выпадак можна растлумачыць.

Узяў ён боты i пачаў iх уважлiва разглядваць.

Як добра былi яны пашыты! Нi аднаго шыўка няправiльнага. Адразу было вiдаць, што адмысловы майстар тыя боты шыў. А хутка знайшоўся i пакупнiк на боты. I так яны яму спадабалiся, што заплацiў ён за iх вялiкiя грошы. Змог цяпер шавец купiць сабе скуры на дзве пары ботаў. Скроiў ён вечарам дзве пары i думае: "Лягу я зараз спаць, а ранiцай на зары ўстану i пачну шыць".

Падняўся ён ранiцай, памыўся, глядзiць - гатовы абедзве пары ботаў.

Пакупнiкi зноў хутка знайшлiся. Вельмi iм спадабалiся боты. Заплацiлi яны шаўцу вялiкiя грошы, i змог той купiць сабе скуры на цэлыя чатыры пары ботаў.

На наступную ранiцу i гэтыя чатыры пары былi гатовы.

I так пайшло з гэтага часу кожны дзень. Што скроiць вечарам шавец, тое да ранiцы пашыта ўжо.

Скончылася ў шаўца беднае ды галоднае жыццё.

Аднойчы вечарам скроiў ён, як заўсёды, боты, але перад сном раптам гаворыць сваёй жонцы:

- Слухай, жонка, а што, калi сёння ноччу не класцiся спаць, а паглядзець, хто гэта нам боты шые?

Жонка абрадавалася i сказала:

- Зразумела, не будзем класцiся, давай паглядзiм.

Запалiла жонка свечку на стале, потым схавалiся яны ў кутку пад адзеннем i пачалi чакаць.