Robinsono Kruso - Defoe Daniel (книги хорошего качества .TXT) 📗

La unua el la tri jaroj, dum kiuj mi kulturis grenon, mi Дќin dissemis tro malfrue; la dua jaro, Дќi defektiДќis pro la senpluveco; sed la tria jaro, la greno bone elkreskis.

Mi eltrovis, ke la leporoj nokte kaj tage loДќis inter Дќi, kontraЕ­ kio estas nenia helpo krom planti densan plektbarilon Д‰irkaЕ­ Дќi; kaj tion fari, okupis min pli ol tri semajnojn. Mi mortpafis la leporojn tage, kaj mallumiДќe, Д‰ene mi alligis la hundon al la pordego, por boji la tutan nokton.

Tempete, la greno elkreskis, kaj fine maturiДќis; sed, same kiel antaЕ­e la leporoj difektis Дќin en la trunketoj, nun la birdoj manДќis Дќin en la spikoj. Je mia pafilbruo, aroj da ili suprenfluДќis; kaj mi komprenis, ke nenia greno estus lasota; tial mi decidis algardi nokte kaj tage. Mi kaЕќiДќis apud la plektbarilo kaj povis vidi, ke la birdoj sidas sur la arboj, kaj observas, poste malsupreniras unu post alia, kiel antaЕ­e.

Nun ĉiu grajnero da tritiko ŝajnis kvazaŭ bulketo da pano. Sed por forigi tiujn-ĉi birdojn. Mia proceduro estis la jena: mi mortpafis tri, kaj pendigis ilin kiel ŝtelistojn por timigi ĉiujn, kiuj venos pro la greno; kaj de tiam, tiel longe kiel la mortigitoj pendis tie, ne alproksimiĝis birdo. Post kiam la greno maturiĝis, mi faris falĉilon el glavo el la ŝipo, kaj havigis mian rikolton.

Malmulto el ni pripensas la koston je kiu bulko estas farata. Kompreneble ne troviĝis tie-ĉi plugilo por turni la teron, nek fosilo por ĝin fosi; tial mi faris unu el ligno; sed tiu baldaŭ eluzitiĝis kaj pro manko de rastilo mi uzis branĉon de arbo. Alportinte hejmen la grenon, mi devas draŝi, senrubigi kaj konservi ĝin. Nun mi bezonas muelilon por mueli ĝin, kribrilon por kribri ĝin, kaj fermentilon por fermenti ĝin, por fari panon el ĝi.

Kvankam mi ne havis ilojn, mi faris panon, kaj neniu povas diri, ke mi ĝin ne perlaboris per la svito de mia frunto. Kiam la pluvo endomadis min, mi havis sportegon instruante mian karulan birdon Polo kiel paroli; sed ho! tiel muta estis ĉio ĉirkaŭ mi, ke mia propra voĉo ektremigis min.

Nun mi bezonas havigi botelegojn, potojn, kaj telerojn; sed mi ne sciis, kiel ilin fari. Fine, mi eliris por serĉi argilon, kaj tion trovis preskaŭ mejlo de mia domo; ja estis ridinda rigardi la strangajn formojn, kiujn mi faris el ĝi. Ĉar, kelkaj el miaj botelegoj kaj potoj estis tro malfortikaj por elporti sian propran pezon, kaj ili disfalis eksteren kaj internen, ĉiumaniere; kaj aliaj, metitaj en la sunradiojn por bakiĝi, fendiĝis pro la varmego de la radioj, Vi povas diveni, kia estis mia ĝojo, kiam mi fine faris poton, kiu eltenis la varmegecon fajran, tiel ke mi povis boli viandon por buljono.

Nun mi devas fari kribrilon por senrubigi la grenon. Mi ne povas uzi kaprajn harojn, Д‰ar mi povas nek plekti nek Еќpini, tial dujare ml kontentigis min per maldika peco da Еќtofo, alportita de la Еќipo. Sed, pisti la grenon Еќtone, mi trovis esti la plej malfacila laboro el Д‰iuj. Por baki la panon, mi bruligis lignon Дќis cindroj, kiujn ml tuj metis sur la fajrujon por Дќin varmegigi, kaj poste la bulkojn por baki kaj tiamaniere, faris panon.

Nun mi konsideras la Еќipboaton kiu kuЕќas sur la sabla altaДµo, kien Дќi puЕќeДќis per la sama ventego, kiu min ankaЕ­ Дµetis surteron. La boato kuЕќis havante la kilon Д‰ielen, tiel ke mi devis fosi la sablon for de Дќi, kaj Дќin turni stangpere. Tion farinte, mi trovis vane, ne havante la forton por Дќin surmarigi. Tial Д‰io, kion mi povas fari, estis konstrui malpli grandan boaton el ia arbo; kaj mi eltrovis unu, kiu Дќuste taЕ­gas por tiun fari, kaj kiu kreskis ne malproksime de la marbordo; sed simile al la Еќipboaton, tiun mi ne povis movi.

Kion fari? Mi nun ebenigis kaj glatigis la tutspacon de la boato Дќis la maro, por ke la boato glitiДќu maren; sed tiu plano ne sukcesis; mi decidis provi alian planon; nome, elfosi fosaДµon por konduki la maron al la boato. Tamen, por tion fari, estus necese, ke mi fosu tian grandan profundon, ke la laboro okupus unu viron kelke da jaroj. Kaj tro malfrue mi trovis, ne estas saДќe ellabori projekton antaЕ­ ol mi unue pripensis la penadon kaj koston.

“Nu do,” mi pensis, “mi devas forlasi la boaton, kaj tial miajn tutajn esperojn pri lasi tiun-ĉi insulon. Sed estas dece, ke mi ankaŭ pripensu jene: Mi estas sinjoro de la tuta insulo, efektive reĝo. Mi havas lignon per kiu mi povas konstrui ŝiparon, kaj vin— berojn, se ne grenon, por ĝin ŝarĝi, kvankam mia tuta riĉeco estas nur kelke da ormoneroj.” Por ili mi ne havas ian uzon, kaj volonte estus donanta ilin por kvaronbuŝelo da pizoj kaj iom da inko; la lastnomitan mi pleje bezonis. Sed estas plej bone pripensi pli multe pri tio, kion mi havas, ol pri tio, kion mi ne havas.

Denove, mi provas konstrui boaton, sed mi nun decidis, ke Дќi havu maston; Д‰ar Еќipveloj estos tre utilaj. Mi faris ferdekon je la antaЕ­a kaj je la posta parto por deteni la maran ЕќaЕ­mon, keston por nutraДµo, kaj por mia pafilo apogilon kun kovrilo, por Дќin Еќirmi kontaЕ­ la malsekeco. Pli bone ol Д‰io mi povis surmarigi tiun-Д‰i boaton.

Unue, mi krozadis sur rivereto, sed baldaЕ­ mi kuraДќiДќis, kaj veturis Д‰irkaЕ­ mia insulo. Mi kunprenis panon, kukojn, poton da rizo, iom da rumo, duonkapron, du surtutojn, unu por kuЕќejo, la alia por noktЕќirmo. Mi ekveturis je la sesa jaro de mia regado. Orientflanke de la insulo traviДќis granda pinto Еќtonega, kiu staris du mejlojn de la terbordo, kaj sablaДµo etendis sin duonmejle de la Еќtonegoj terborden. Por Д‰irkaЕ­iri tiun pinton mi devis veturi malproksimen enmaron, kaj tie mi preskaЕ­ perdis mian vivon.

Tamen, mi fine revenis hejmon. Survoje tien tute lacigita pro la laboroj boataj, mi kuŝiĝis en ombron por ripozigi mian korpon, kaj dormadis. Sed juĝu, se eble, kiel mi ektremis, kiam voĉo min vekas de mia dormo, kaj trifoje elparolas mian nomon! Voĉo en tiu-ĉi sovaĝa loko! Ja vokante min per mia propra nomo! Tiam diris la voĉo, “Kie vi estas? Kie vi estis? Kiel vi venis tien-ĉi?” Baldaŭ mi tute komprenis; ĉar, sur la plektbarilo, sidas Polo, parolante vortojn jam lernitajn.

Mi nun serĉis kaprojn, kaj ordigis kaptilojn por ili, kun rizo por allogaĵo. Mi ordigis la kaptilojn nokte, kaj eltrovis, ke ili restadis ordigitaj, sed la allogaĵo foriĝis. Tial mi elpensis novan manieron por kapti ilin, farante puton kaj kovrante ĝin per bastonoj kaj herbo por ĝin kaŝi; tiamaniere mi kaptis maljunan kapron kaj kelke da kapridoj. Sed la maljuna kapro estis multe tro furioza por mi, tial mi ĝin liberigis.

Mi alportis la kapridojn hejmen, kaj malsatigis ilin longatempe, Дќis fine, ili manДќis el mia mano, kaj tute malsovaДќiДќis. Mi ilin enfermis en parko, en kiu troviДќis arboj por Еќirmi ilin kontraЕ­ la suno. Unue, mia parko havis tri mejlojn Д‰irkaЕ­e; sed mi pripensis, ke en tia granda spaco, la kapridoj tiom savoДќiДќos, kvazaЕ­ ili vagus tra la tuta valo, kaj malpli da spaco estus pli bone; tial plektbarilon mi faris kaj tiun planti okupis min tri monatojn.

Manĝante, mia hundo sidis kun mi, kaj sur skabeloj unu kato ĉiuflanke, dum Polo paroladis al ni. Nun, unu vorton aŭ du rilate al la vestaĵo, en kiu mi vojaĝis ĉirkaŭ la insulo. Mi multe pensis, kiel mia vestaĵo estus ridinda en la stratoj de mia naskurbo. Mi portis kaprofelan alĉapon havante pendantan vizieron por deteni la sunbrilon kaj la pluvon de mia kolo, kaprofelan veston kies rando tuŝis miajn koksojn, kaj kaprofelon sur miaj kruroj, partojn da felo ĉirkaŭ miaj tibioj, sed ne ŝuojn. El sama materialo mi havis ĉirkaŭ mia talio larĝan zonon, kiun mi povis alligi per du ledrimenoj, kaj de ĝi ĉe mia dekstra flanko pendis segilo kaj hakilo, kaj maldekstre, saketo de pafaĵoj. Mia barbo ne tranĉiĝis de kiam mi alvenis. Sed sufiĉe, pri mia ŝajno, ĉar ĉeestis neniu por min vidi.

Mi baldaЕ­ estis vidonta strangan vidaДµon, kiu estis ЕќanДќonta mian tutan vivon sur la insulo.