Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке) - Нестайко Всеволод Зиновьевич (книги без регистрации бесплатно полностью .TXT) 📗
Зайшоў у ваду. Нырае. Над вадой нейкае iмгненне дрыгаюцца хударлявыя валасатыя ногi ў ластах, потым знiкаюць. Няма Бурмiлы, толькi бурбалкi па вадзе пайшлi.
Кныш уважлiва пазiрае на ваду. Секунда, дзве, тры...
Ажно па вадзе пайшлi бурбалкi, бурбалкi, бурбалкi... Рраз! - i выбулькнула галава Бурмiлы. Лiхаманкава зрывае Бурмiла маску, трубку. Адштурхоўваецца, адплёўваецца. Цяжка дыхаючы, вылазiць з вады.
- Ху... Ху... Цьху... Ледзьве не ўтапiўся. Ху-у-у. Нельга мне яшчэ на глыбiню iсцi. Небяспечна. Добранька патрэнiравацца спачатку трэба. А ўжо ж там метраў шэсць або нават i ўсе восем будзе.
- Вядома, вядома... Патрэнiруйся... Як жа! - супакойвае яго Кныш. - Але ты здорава. Справа пойдзе! Калi б я так мог...
- Так, нялёгкая гэта, бач, штуковiна. Здароўе, як у вала, трэба, - набiвае сабе цану Бурмiла.
- Затое потым... Ты мне потым боты будзеш цалаваць. Жыццё, як у раi, будзе, - Кныш клацнуў сябе пальцам па шыi i гiгiкнуў. Бурмiла таксама гiгiкае ў адказ.
I нi Кныш, нi Бурмiла не ведаюць пра тое, што мы з Явам усё бачым i чуем. Мы зашылiся ў чарот на другiм беразе i назiраем. Па чарзе мы перадаём адзiн аднаму стары палявы бiнокль майго бацькi. Хаця бiнокль падслепаваты на адно вока, але ўсё ж гэты бiнокль у шэсць разоў наблiжае да нас аб'ект назiрання.
Нам пашчасцiла: на наступны ж дзень пасля прыезду з Кiева мы "ўзялi след" - высачылi, як Бурмiла з Кнышом падалiся ў плаўнi, i цiхенька сабе паплылi за iмi на чоўне-пласкадонцы.
I вось назiраем.
- Слухай, - шэпча Ява, - а можа, яны ныраюць па тую стрэльбу са стэнда, што Папуша ўтапiў?
Я няўпэўнена перасмыкнуў плячамi, не адрываючыся ад бiнокля (зараз мая чарга). I ўспамiнаю пра тую стэндавую паляўнiчую стрэльбу.
Праўду гавораць - тут, у нашых плаўнях, для паляўнiчых рай. Ад нашай вёскi далёка-далёка цягнуцца яны на поўдзень. Куды нi кiнеш вокам - усюды плаўнi без канца-краю. Плёсы мяжуюць з балацiнамi, з астраўкамi, што параслi вербамi i лазою. Але найчасцей плаўнi - гэта чараты, чараты, высачэзныя, трохметровыя, непралазныя чараты.
У тых чаратах людзi папраразалi так званыя "стружкi" - вузкiя павiлястыя калiдорчыкi з чыстай вадой, па якiх можна праплысцi на чоўне. Заблудзiцца ў гэтых стружках - раз плюнуць.
Невыпадкова ў час вайны нашы плаўнi былi партызанскiм краем. Сотнi партызан хавалiся тут, i немцы нiчога не маглi з iмi зрабiць.
А дзiчыны ў плаўнях - як камарэчы, аж цёмна. I качкi, i чыркi, i дзiкiя гусi. Чаго толькi няма!
Уяўляю, колькi паляўнiчых наедзе сёлета ў жнiўнi на адкрыццё палявання "па пяру". I кiеўскiя, вядома, прыедуць, якiя заўсёды прыязджаюць.
Той даўгалыгi чарнявы Алесь, у якога свая "Волга" ёсць. I хiтраваты, як яго называе дзед Варава, Ганабобель - вастраносенькi, драбназубы, з вялiкiмi вушамi, у акулярах - i сапраўды падобны на лiсiчку. I няўклюдны, круглатвары немалады ўжо Папуша. I паважны лысы Бубчанка.
Усе яны кандыдаты ў нейкiя навукi. Што такое кандыдат, мы добра ведаем. Мацi Явы была кандыдатам у дэпутаты раённага Савета. Яе бiяграфiя з фатаграфiяй вiсела на сцяне нашай школы. Але нядоўга. Прайшлi выбары, i яна стала дэпутатам. А гэтыя трэцi год прыязджаюць, i ўсё яшчэ кандыдаты.
- Нешта доўга iх не выбiраюць - казаў Ява. - Мабыць, не вельмi здольныя да навукi. Як мы з табою.
- Мабыць, - згаджаюся я.
Вось i на гэты раз, пэўна, прыедуць кiеўскiя кандыдаты.
Па старой завядзёнцы, спыняцца зноў у дзеда Варавы. Яны ведаюць, у каго кватараваць. Вечарам, па даўняй паляўнiчай традыцыi, будуць доўга вячэраць, расказваць розныя паляўнiчыя гiсторыi, спяваць i строiць кепiкi адзiн з аднаго. А на досвiтку дзед разбудзiць iх, i яны падхопяцца - заспаныя i як хворыя. Пахапкi збiраючы сваё паляўнiчае прычындалле, будуць крывiцца ад галаўнога болю, дрыжаць ад ранiшняй сырасцi i стагнаць. А Бубчанка наогул не захоча ўставаць. Накрыўшы твар капелюшом, ён будзе бубнець з-пад яго ахрыплым сонным голасам.
- Лажыцеся! Чаго вы падхапiлiся?! Ноч на дварэ. Не паспелi заснуць - i ўжо... Хрр-у, - i адразу ж дае храпака.
Яны будуць доўга раскатурхваць яго, ён - адбрыквацца i гаварыць: "Iдзiце, я вас даганю" - нарэшце вылаецца i ўстане. I яны паплятуцца ў плаўнi. Дзед на даўбанцы, яны - на пласкадонках. Дзед толькi тое i робiць, што стаiць i чакае iх. Бо яны не плывуць, а зiгзагамi блытаюцца па вадзе: з левага борта грабянуць - човен управа паверне, з правага грабянуць - у левы бок плыве, i так увесь час. Даўбанка ж дзедава - як па струнцы йдзе. Ну i даўбанка ў дзеда Варавы. Лёгкая, як пярына, ляцiць па вадзе, як птушка, як тыя караблi на падводных крылах. Але ўседзець у ёй нiхто, акрамя дзеда, не мог. Вельмi ўжо вёрткая была даўбанка. Плывеш на ёй, нiбыта па дроце iдзеш - увесь час балансаваць трэба.
У мiнулым годзе на адкрыццё сезона панаехала да нас шмат паляўнiчых. Чоўны адразу ж паразбiралi. А кiеўскiя запазнiлiся - ажно ноччу прыехалi. Не дасталася iм чоўнаў. Адна дзедава даўбанка засталася. Што рабiць?
- Удвух на гэтай даўбанцы няма чаго i думаць - патоне, - сказаў дзед. - А то можна было б паразвозiць.
- Дык па адным можна пераехаць, - кажа Ганабобель.
- Абсалютна правiльна, - спакойна заўважыў дзед. - А адтуль хто човен будзе прыганяць?
- М-да, - глыбакадумна прамармытаў Ганабобель.
- А калi хлопцы памогуць? - сказаў даўгалыгi Алесь (мы якраз тут стаялi).
- Яшчэ патопiце мне iх, - буркнуў дзед.
- Ды не! Чаго там, - вырвалася ў мяне. - Мы ж лёгкiя. Па чарзе будзем перавозiць. Калi перакулiмся, то вы ж ведаеце, як мы плаваем. Як качкi.
- Ну што ж, паспрабуйце, - згадзiўся дзед. - Толькi распранiцеся, хлопцы. Бо, пэўна, прыйдзецца-такi пакупацца.
Паколькi я першы выскачыў, дык першы i перавозiў. Перавозiў Алеся. Але перавозiў, мабыць, не тое слова, бо перакулiлiся мы каля самага берага, нават не паспелi ад'ехаць. Толькi ён сеў, толькi пачаў умошчвацца, як мы адразу перакулiлiся. I хаця каля берага было зусiм мелка, Алесь боўтнуўся ў ваду з галавою.
- Праклятая даўбанка! Душагубка, а не човен! Хай яе д'ябал! - лаяўся ён, вылазячы на бераг i ацепваючыся, як сабака.
Таварышы засмяялiся, а Папуша сказаў (ён гаварыў, шырока расцягваючы вусны, а разам з тым i словы):
- От вяртля-авае! Шчанё-ё. Уседзець немагчыма-а! Iголкi ў штанах! Зараз я паеду, калi ты такое...
I палез у даўбанку.
- Вы на дно, на дно сядайце, - раiў дзед.
