Казкi (на белорусском языке) - Гримм братья Якоб и Вильгельм (читать книги онлайн регистрации TXT) 📗
Прынёс каралевiч велiкану абяцаны яблык i сказаў:
- Вось бачыш, я здабыў яго без усякiх цяжкасцей.
Узрадаваўся велiкан, што яго жаданне так хутка збылося, заспяшаўся да сваёй нявесты i даў ёй яблык, якi яна патрабавала. Але дзяўчына была i прыгожая i разумная, яна не ўбачыла на руцэ ў велiкана кольца i сказала:
- Я табе да таго часу не паверу, што яблык здабыў ты, пакуль не ўбачу ў цябе на руцэ кольца.
Сказаў велiкан:
- Для гэтага мне патрэбна вярнуцца дамоў, я яго табе прынясу, - ён думаў, што кольца будзе лёгка адабраць сiлай у слабага чалавека, калi той не аддасць яго па добрай волi.
I вось запатрабаваў велiкан у каралевiча кольца, але той адмовiў.
- Дзе яблык, там павiнна знаходзiцца i кольца, - сказаў велiкан, - не аддасi яго па добрай волi, давядзецца табе з-за яго са мною пазмагацца.
Доўга дужалiся яны, але велiкан не мог нiчога зрабiць з каралевiчам: чарадзейная сiла кольца рабiла яго магутным. Тады велiкан схiтрыў i сказаў:
- Мне ад барацьбы стала горача, ды i табе, мабыць, таксама, - давай пакупаемся ў рэчцы i асвяжымся, а потым пачнем зноўку.
Каралевiч, не падазраючы нiякага каварства, падышоў з велiканам да вады; але зняў ён разам з адзеннем i кольца з рукi i скокнуў у раку. У момант схапiў велiкан кольца i наўцёкi; ды леў заўважыў злодзея, кiнуўся за велiканам у пагоню, вырваў з рук у яго кольца i прынёс назад свайму гаспадару. Схаваўся велiкан за дубам, i калi каралевiч апранаўся, ён напаў на яго i выкалаў яму вочы.
I стаў цяпер каралевiч сляпы, не ведаючы, што яму рабiць. Падышоў да яго велiкан, зноў схапiў яго за руку, збiраючыся кудысьцi весцi, i прывёў яго на вяршыню высокай скалы. Ён пакiнуў яго там, а сам падумаў: "Варта яму зрабiць некалькi крокаў, i ён разаб'ецца насмерць, i я змагу тады зняць з яго кольца". Але верны леў не пакiнуў свайго гаспадара, ён моцна схапiў яго за адзенне i адцягнуў назад.
З'явiўся велiкан, хацеў абрабаваць мёртвага, але ўбачыў, што хiтрасць яго не ўдалася. "Няўжо нельга нiяк знiшчыць такога слабага чалавечка!" - прамовiў ён, раззлаваны, сам сабе, схапiў каралевiча i павёў яго зноў iншай дарогай да прорвы. Ды леў разгадаў злую задуму i дапамог гаспадару выбрацца з бяды. Калi велiкан падвёў сляпога зусiм блiзка да абрыву, ён выпусцiў руку каралевiча i хацеў пакiнуць яго аднаго, ды леў пiхнуў велiкана, i той звалiўся ў прорву i разбiўся.
Верны звер адцягнуў свайго гаспадара з краю цяснiны i прывёў яго да дрэва, дзе працякаў празрысты, светлы ручай. Сеў каралевiч каля ручая, а леў улёгся побач i лапай апырскаў яму твар. I як толькi трапiла некалькi кропель каралевiчу ў вочы, ён зноў пачаў трохi бачыць; i тут ён заўважыў птушачку, якая стукнулася аб ствол дрэва, потым спусцiлася да ручая, выкупалася ў iм, i, не дакрануўшыся да дрэў, узляцела, мiльганула, быццам да яе зноў вярнуўся зрок. Убачыў каралевiч у гэтым знак Божы, нахiлiўся да вады i абмыў твар. Калi ён падняўся, вочы яго сталi чыстыя, ясныя, якiмi не былi яшчэ нiколi.
Падзякаваў каралевiч Богу за яго вялiкую ласку i пайшоў далей вандраваць па свеце разам са сваiм iльвом. Здарылася аднойчы, што прыйшоў ён да замка, а быў той замак зачараваны, i стаяла ля замкавай брамы дзяўчына, яна была стройная, i твар быў у яе прыгожы, але ўся яна была чорная. Яна загаварыла з каралевiчам i сказала:
- Ах, каб ты мог вызвалiць мяне ад злых чараў!
- А што я павiнен дзеля гэтага зрабiць? - запытаў каралевiч.
I адказала дзяўчына:
- Ты павiнен правесцi тры ночы ў вялiкай зале зачараванага замка, але нiколькi не палохацца. Калi цябе пачнуць мучыць самымi жахлiвымi катаваннямi, i ты вытрымаеш, не вымавiш нi гуку, я буду вызвалена ад чараў. Забраць жыццё ў цябе яны не адважацца.
I сказаў тады каралевiч:
- Я не баюся i з божай дапамогай паспрабую.
I ён весела накiраваўся ў замак, i калi ўжо сцямнела, ён усеўся ў вялiкай зале i пачаў чакаць. Да самай поўначы было цiха, але раптам падняўся вялiкi шум, з усiх куткоў i закуткаў з'явiлiся маленькiя чорцiкi. Яны зрабiлi выгляд, быццам яго не заўважаюць, паселi пасярод пакоя, запалiлi агонь i распачалi гульню. Калi хто прайграваў, той казаў: "Гэта няправiльна, тут хтосьцi знаходзiцца з чужых, гэта ён вiнаваты, што я прайграў". А другi чорцiк сказаў: "Пачакай, зараз я да цябе прыйду, гэй, ты, там за печчу!" Крыкi рабiлiся пры гэтым усё мацнейшымi i мацнейшымi, i нiхто не мог бы iх слухаць без страху. Але каралевiч працягваў сядзець зусiм спакойна i не палохаўся. Ды вось, нарэшце, чэрцi паўскаквалi i накiнулiся на яго, i было iх так многа, што абараняцца ад iх каралевiчу было не пад сiлу. Яны цягалi яго па падлозе, шчыпалi, трэслi, бiлi i ўсяляк яго мучылi, але ён i гуку не вымавiў. Пад ранiцу яны знiклi, але ён так знясiлеў, што не ў стане быў i паварухнуцца. I калi наступiў свiтанак, прыйшла да яго чорная дзяўчына, яна трымала ў руках маленькую бутэлечку з жывой вадой i абмыла яго ёю, i ўмомант ён адчуў, што ўвесь боль знiк, i яго жылы напоўнiлiся свежымi сiламi. Яна сказала:
- Адну ноч ты вытрымаў удала, але наперадзе яшчэ дзве.
Потым яна зноў пайшла, i калi яна адыходзiла, ён заўважыў, што ногi ў яе сталi белыя.
Наступнай ноччу чэрцi з'явiлiся зноў i пачалi гульню. Яны нападалi на каралевiча i бiлi яго куды мацней, чым мiнулай ноччу, i ўсё цела ў яго пакрывалася ранамi. Але таму, што ён вытрымаў усё моўчкi, iм давялося яго пакiнуць; i калi наступiў досвiтак, прыйшла дзяўчына i вылечыла яго жывою вадой. А калi яна адыходзiла, ён з радасцю ўбачыў, што ўся яна стала белая.
Засталося яму вытрымаць яшчэ адну ноч, але гэта была самая цяжкая. Чортавы зданi з'явiлiся зноў.
- А-а, ты яшчэ тут! - закрычалi яны. - Зараз цябе будуць мучыць i катаваць так, што ты задыхнешся.
Яны калолi яго i бiлi, кiдалi ў розныя бакi, цягалi за рукi i за ногi, нiбы збiраючыся яго разарваць. Але ён выцерпеў i гуку не вымавiў. Нарэшце чэрцi знiклi, а ён ляжаў непрытомны, не мог i зварухнуцца, нават вачэй ён не мог расплюшчыць, каб убачыць дзяўчыну, якая прыйшла да яго i апырскала i аблiла яго жывой вадой. I ўраз ён пазбавiўся ад болю i адчуў сябе свежым i бадзёрым, быццам толькi што прачнуўся. Ён расплюшчыў вочы i ўбачыў перад сабой дзяўчыну, i была яна ўся беласнежная i прыгожая, як ясны дзень.
- Уставай, - сказала яна, - i тройчы ўзмахнi над парогам сваiм мячом, i ўсё будзе вызвалена ад злых чараў.
