Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке) - Нестайко Всеволод Зиновьевич (книги без регистрации бесплатно полностью .TXT) 📗
Эх! Калi б мы былi такiя дужыя, як ты! Мы б табе паказалi! "Справаў! Справаў!" - гаварыць спачатку навучыся!
- I нiякiя яны не басякi, а харошыя хлопцы! - адрэзала раптам Валька.
- Правiльна! - падхапiў Iгар.
- Харошыя! Харошыя! Харошыя! - заверашчала Аксана.
- Толькi так! - крыкнуў Сашка-"штурман".
- Ну, няхай! Няхай! Няхай! - замахаў рукамi Бардадзiм. - Вы - нашы госцi, не будзем сварыцца. Паехалi хутчэй! Фарадзеевiч даўно чакае.
Нас абступiлi Iгар, Валька, Сашка-"штурман" i iншыя пiянеры:
- Да пабачэння!
- Бывайце!
- Бывайце здаровы!
Мы ўсiм па чарзе пацiскалi рукi. I тут Валька сказала:
- Шкада, што мы не даведаемся, як закончыцца ваша сакрэтная справа...
Яна так аб гэтым шчыра шкадавала, што Кукуруза зноў пачырванеў. I раптам у Вальчыных вачах успыхнулi агеньчыкi:
- А ведаеце што! А вы напiшыце нам! Я вам пакiну адрас, а вы напiшаце, добра?
- Напiшыце!
- Вядома!
- Няхай напiшуць абавязкова!
- Напiшыце! Напiшыце!
- Толькi так! - як адрэзаў Сашка-"штурман".
А Валька пiсала ўжо на нейкай паперчыне адрас.
- На, - сказала яна, працягваючы паперку Кукурузе. - Толькi глядзi, не згубi!
Кукуруза нiчога не сказаў - моўчкi засунуў паперку за пазуху.
Яны селi ў чоўны.
- Давайце заспяваем на развiтанне песню! - прапанавала Валька. - Заводзь, Сашка!
I яны заспявалi.
Мы доўга стаялi на беразе. Iх даўно ўжо не было вiдна, а песня яшчэ далятала з-за чаратоў i расплывалася па ўсiх плаўнях. Песня была пра дружбу.
Кукуруза доўга ляжаў у траве на палянцы i моўчкi глядзеў у неба. Я таксама ляжаў i глядзеў. Неба - яно такое, што на яго можна глядзець i глядзець. Гадзiнамi. Глядзець i думаць. Я не ведаю, пра што думаў Кукуруза, але я зусiм не здзiвiўся, калi ён раптам уздыхнуў i сказаў:
- Так, зараз тэхнiка, яна не тое што... а наогул... вядома... Кажуць, у такiм вось гузiку - прыёмнiк, у партсiгары - тэлевiзар. А фотаапарат - дык зусiм пад пазногаць схаваць можна...
- Што ж ты хочаш - на транзiстарах, на паўправаднiках, - сказаў я i пачырванеў.
Кукуруза ўздыхнуў i раптам мройлiва сказаў:
- А здорава было б зрабiць нешта такое... на транзiстарах. Цiкавае i незвычайнае. Напрыклад, кiраванне каровай на адлегласцi па радыё. Памiж рагамi нацягнута антэна. У вуха ўстаўлены маленькi прыёмнiк (на транзiстарах, вядома).
Пасвiць такую радыёкарову - адно задавальненне.
Сядзiш сабе дзесьцi за тры кiламетры ў гародзе дзеда Салiвона, аплятаеш кавун саладзенны (я лепш за ўсё тую сярэдзiну, таго самага чырвонага ваўка ў кавуне люблю. А ты? Ага... Так-так). Дык вось сядзiш, хрумаеш кавун. Потым глянуў у кiшэнькавы тэлевiзар, бачыш - твая Манька ў шкодзе, у калгасным просе. Нацiскаеш на кнопку i: "Манька-а! Ану, заварочвай, праклятая! А-ля-ля-ля!" I Манька - нiбыта яе хто пугаю свiснуў - назад. А ты зноў сядзiш i аплятаеш кавун. Любата! Скажы?
- Яшчэ б! Калi б такое зрабiць, дык наогул... - кажу я.
Але вось Кукуруза ўстрапянуўся - не ўмеў ён доўга сумаваць i раздумваць. Ён быў чалавекам дзеяння.
- Ну, добра, пра гэта потым... А цяпер давай падумаем, як мы будзем Кныша ноччу затрымлiваць.
- Што? Затрымлiваць?! Ды як жа яго затрымаеш? Ён жа нас патопiць, як кацянят.
- Патопiць? А ружжо навошта? Ты думаеш, для такой справы абавязкова патрэбны людзi з каламi? Ружжо - гэта, брат, не жартачкi. Гэта зброя. Бац - i будзь здароў!
- Ты што, думаеш у яго страляць? - са страхам запытаў я.
- Табе адразу страляць! Не страляць, але... калi што... Наогул, ружжа хто хочаш спалохаецца.
- Вядома, - згадзiўся я. - Толькi як жа я... ноччу... А дома? Табе добра, ты на бязлюдным востраве, табе няма ў каго пытацца. А я...
- Дык адпрасiся. Падумаеш! Прыдумай што.
- Што?
- Ну, што на рыбалку iдзеш цi яшчэ куды. Тут такая справа, можна сказаць, дзяржаўная, а ён...
- Ну, добра, нешта прыдумаю. Толькi цяпер мне трэба дахаты ехаць.
- Едзь, а я што...
Я сеў у човен.
Твар у Кукурузы быў сумны i хмуры. Вiдна, яму вельмi не хацелася заставацца аднаму на востраве. Ён хадзiў па калена ў вадзе вакол чоўна, абмацваў барты i бубнеў: "Вось тут трэба было б зашпакляваць, а тут падсмалiць, а гэтую дошку наогул замянiць". Яму хацелася яшчэ што-небудзь сказаць, ён пачухаў за вухам, шморгнуў носам i нарэшце насмелiўся:
- Ты знаеш. Ты прывёз бы мне хоць скрыплiка якога. Захацелася, як перад смерцю. А то ўсё рыба ды рыба.
Скрыплiкамi называлi ў нас тыя самыя цукровыя пернiкi, што прадавалiся ў сельмагу. Усохлыя i цвёрдыя, што дровы, яны скрыпяць, калi ўгрызаешся ў iх зубамi. Адзiн скрыплiк можна есцi цэлы дзень. Можа, за гэта мы i любiлi iх.
- Добра, прывязу, а як жа, - сказаў я i адапхнуўся ад берага.
РАЗДЗЕЛ XVIII
У сне i наяве
- Дзе ты цэлы дзень бегаеш не еўшы? Дзiва, ажно вочы паўпадалi, дакорлiвымi словамi сустрэла мяне мацi.
- Ды што вы, мама! Я юшкi во як наеўся. Ох i смачная! Там адзiн Сашка такi майстар выявiўся - лепшы за любога кухара, - тут я неспадзявана апамятаўся, ледзь паспеў сабе рот рукою затулiць.
- Пра якога гэта ты Сашку?
- Ды пра... пра... Юрчышынага, - пачаў я выблытвацца, як уюн з сеткi. Той, што каля млына жыве, дзядзькi Мiхайлы сын.
А ў самога ажно ўсярэдзiне млее. А што, калi яго мацi сёння на вёсцы бачыла? Тады прапаў. Не, пранесла! Мацi нiчога не сказала. Значыць, не бачыла.
- Дык што, добра клявала? - лагодна ўсмiхнуўшыся, запытала мацi.
- Паганенька! Ледзь-ледзь на юшку налавiлi, - не чырванеючы, хлусiў я. Мы сягоння на ноч збiраемся. На плёс. Пусцiце.
- Пабачым, пабачым. Iдзi вунь дроў насячы, бо ўсе ўжо кончылiся.
I я, рады, што ўсё так добра абышлося, пабег секчы дровы.
Да абеду я ўсё ваўчком-ваўчком каля мацi - то вады прынясу, то памыi выллю, то ў хаце падмяту. Такi добры, што хоць ты да раны прыкладвай. А што зробiш, калi трэба, каб на ноч пусцiлi. Кукуруза ж будзе чакаць.
Пасля абеду нечага мае вочы пачалi злiпацца - далiся ў знакi начныя прыгоды. Прылёг я пад грушай у халадку i адразу заснуў як пшанiцу прадаўшы.
I прыснiлася мне нешта дзiўнаватае. Не сон, а проста кiно.
Стаю я, значыць, на беразе вострава Пераэкзаменоўкi. Стаю i бачу: выплывае на плёс карабель, вялiзны акiянскi белы карабель (я такiя толькi ў кiно бачыў), трохпалубны, а труба большая за ўсю нашу хату. Я стаю i дзiўлюся: як гэта ён праз вузенькiя стругi ў чаратах прайшоў. Але не паспеў я добра здзiвiцца, як з карабля спускаюць трап i па трапе на бераг iдзе... Грабянючка. Падыходзiць да мяне i кажа:
