Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке) - Нестайко Всеволод Зиновьевич (книги без регистрации бесплатно полностью .TXT) 📗
- Iдзi, - спрасонку кажа мацi. - Толькi коўдру вазьмi, накрыйся добра.
Я бяру коўдру i выходжу з хаты. I адразу трапляю ў густую i нават, здаецца, лiпучую цемрадзь. Iду амаль што навобмацак, як сляпы. Каб неспадзеўку не рыпнуць форткай, крадуся ў сад i ўжо там перамахнуў цераз плот. Iду па вёсцы, як па лесе, - цемра i цiшыня. Толькi ў адным месцы блымае агеньчык. Гэта на слупе каля сельсавета гарыць лiхтар. Вецер гайдае яго, i круглая светлая пляма коўзаецца ўзад-уперад па зямлi. А далей зноў цемра. Я двойчы ўжо спатыкнуўся i ледзь не ўпаў. Але вось i рэчка. Тут трошкi святлей. Цьмяна блiшчыць вада. Я сядаю ў човен, асцярожна, каб не намачыць, кладу на нос коўдру (чаго я яе ўзяў, сам не ведаю) i адплываю. Рукi мае - як бы i не мае. Грабуць механiчна - я iх амаль не адчуваю. I ўсё цела не маё: нейкае драўлянае. I галава не мая. Нiбыта ўсё не ў сапраўднасцi адбываецца, а ў мроях. Шалясцяць чараты, нiбыта па спiне маёй шкрабаюць.
Толькi б не збiцца з дарогi, толькi б не заблудзiцца! Першы плёс. Струга. Другi плёс. Цяпер направа. Вунь той гнiлы астравок, каля якога тануў Кукуруза. Правiльна. Добра плыву. З-за хмар выглянуў месяц, i не толькi ў плаўнях, а i ў душы маёй адразу зрабiлася святлей i весялей. Яшчэ трохi, яшчэ... Ужо блiзка. Вунь яшчэ адна струга. Потым паварот i - нiбы з вузенькай вулiчкi выбраўся я на вялiзную плошчу. Шырокi роўны плёс пасерабрыўся рагатым месяцам. I раптам зялёная купiна вострава здалася гiганцкай казачнай гарой сярод бязмежнага мора, i да той гары далёка-далёка, а сам я маленькi-маленькi, як камар.
Здалося мне, што я нават бачу незвычайна прыгожыя гарады на схiлах гары, з палацамi, з высокiмi вежамi (гэта пераплялiся вербавыя галiны), i коннiкаў нават бачу, што iмчаць па горных павiлястых дарогах (цi не птушка паварушылася ў чаратах), i нават чую цокат капытоў (гэта звiнела ў вушах ад цiшынi). Вось як часам пераблытвае ўсё чараўнiк-месяц.
I тым больш невераемным i фантастычным здалося мне тое, што я раптам убачыў. А ўбачыў я велiчэзную шэрую постаць на чоўне каля самага берага - нiбы казачны волат Гулiвер трапiў у краiну лiлiпутаў. Я ўздрыгнуў ад нечаканасцi. Хто гэта? Кукуруза? Але ж у яго няма чоўна. Нейкi рыбак? Але ж рыбакi нiколi так далёка ў плаўнi не заплываюць, ды яшчэ ноччу. Рыба каля самай вёскi выдатна ловiцца...
Кныш? Бурмiла?
Сэрца ў мяне пакацiлася-пакацiлася некуды ўнiз... Тым часам той човен знiк за прыбярэжнымi чаратамi. Мне так захацелася павярнуць назад i штосiлы пусцiцца наўцёкi. Але я стрымаўся. Там жа на востраве Кукуруза, мой сябар, зусiм адзiн. Я плыву да яго на дапамогу. А можа, менавiта цяпер, у гэтую хвiлiну, мая дапамога вельмi-вельмi патрэбна. У мяне ж човен. I калi незнаёмы, якога я толькi што бачыў, сапраўды Кныш або Бурмiла, хоча нарабiць бяды майму сябру, я выратую яго - мы ўцячом на чоўне. Хутчэй, хутчэй! Я налёг на вясло i скiраваў човен да берага - вядома, з iншага боку. Прыстаў, вылез i асцярожна пачаў красцiся. Кукуруза, напэўна, у будане - можа, i спiць, бо не чутна нi гугу. Клiкаць яго небяспечна - адразу звернеш на сябе ўвагу таго тыпа.
Ох, як цёмна, якiя карчы. Нiчога не вiдна. Раптам там, дзе быў незнаёмы, нешта шубоўснула ў ваду. Сэрца ў мяне спынiлася. Што гэта?.. Што? Ой! А што, калi гэта... ён ужо ўтапiў майго сябра?! Халодны пот абсыпаў мой лоб. Мiнула хвiлiна, другая. Я стаяў у абсалютнай цемры, выцягнуўшы ўперад рукi, i не мог паварушыцца. I раптам... раптам на мае рукi нехта наткнуўся. Вялiзны, як мядзведзь. Рукi мае мiжволi канвульсiўна сцiснулiся, учапiлiся ў яго грудзi, адпiхваючы. У наступны момант я адчуў страшны ўдар па нагах i паляцеў на зямлю. Але чамусьцi не назад, а наперад, на яго. Мабыць, ён падбiў мяне i кiнуў на сябе. Я войкнуў i шалёна пачаў малацiць рукамi i нагамi, вырываючыся. Драпнуў па нечым мяккiм, здаецца, па аблiччы, штосiлы рвануўся, скочыў на ногi i кiнуўся наўцёкi. Я iмчаўся цераз карчы, ламаючы галiны, спатыкаючыся i налятаючы на дрэвы. Але я не адчуваў болю нi ад драпiн, нi ад удараў. З разгону ўскочыў я ў човен i, схапiўшы вясло, штосiлы пачаў грэбцi ад берага. Я нiколi не веславаў так шалёна, човен ляцеў, як ракета. Увесь час я ў панiцы азiраўся - цi не гонiцца ён за мной. Не! Пагонi не было. Апамятаўся я толькi тады, калi прыстаў да берага каля сяла. Я ўвесь час трымцеў ад напружання, стомы, перапалоху. Але, нягледзячы на стомленасць, па вёсцы я таксама не iшоў, а бег амаль што ўвесь час - у поўнай бяспецы я мог адчуць сябе толькi ў сваiм двары. Мокры канец коўдры (намачыўся ўсё ж такi) ляпаў мяне па спiне, нiбыта падганяў. Як палена, упаў я ў сена каля паветкi i доўга ляжаў зусiм нерухома аддыхваўся. У галаве, нiбыта ў сапсаваным тэлевiзары, мiльгалi адрывiстыя кадры толькi што перажытага. Што ж здарылася? Хто гэта быў? Няўжо Кукуруза загiнуў? Што рабiць? Можа, пабудзiць бацьку, усё расказаць, сабраць людзей i туды... А калi Кукуруза не загiнуў? Я ж не ўпэўнены ў гэтым. Тады яго таямнiца раскрыецца i атрымаецца, што я здраднiк. О не! Здрадзiць сябру - гэта жахлiва. Я нiколi не пайду на здраду. Усё, што хочаце, толькi не гэта. Што ж рабiць? Што рабiць? Доўга я мучыўся гэтым пытаннем, але так нiчога i не змог прыдумаць. Нарэшце стома i сон перамаглi, i я заснуў.
Начная прыгода была настолькi невераемнай, што калi я ранiцай прачнуўся, то нават падумаў спачатку, цi не прыснiлася мне гэта.
Ды вось да мяне падышла мацi, нахiлiлася:
- Ну, як спалася на вулiцы, сынок? О, чаму гэта коўдра мокрая? Хiба ноччу быў дождж? Цi, можа... - мацi ўсмiхнулася.
Я густа пачырванеў.
- Ды што ўжо... гэта... гэта... я... вады захацелася, кружку сюды ўзяў i разлiў выпадкова.
Добра, што мацi спяшалася даiць карову i не пачала распытваць.
Начная прыгода ўспомнiлася мне з усiмi падрабязнасцямi. Але цяпер яна не здавалася мне такой жахлiвай, як ноччу. Можа, таму, што ранiца была сонечнай i вясёлай, а, як вы ведаеце, усе начныя страхi ранiцай перайначваюцца. Ноччу ўсё здаецца яшчэ страшнейшым ад таго, што цёмна i цiха i людзi спяць. А ранiцай свецiць сонца, шчабечуць птушкi, бразгаюць вёдрамi жанкi каля калодзежа i навокал людзi. Я быў бадзёры i энергiчны. На востраў! Неадкладна трэба на востраў. Даведацца, як жа там сябар - цi жывы...
Хуценька памыўшыся, я пабег у хлеў. Мацi яшчэ даiла. Цялё таксама лезла да каровы. Мацi адганяла яго: "Пайшло! Пайшло!"
- Мама! - паклiкаў я. - Дайце малака хутчэй, калi ласка, бо я бягу.
