Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке) - Нестайко Всеволод Зиновьевич (книги без регистрации бесплатно полностью .TXT) 📗
- Усе дваццаць гадоў прастаiць - гарантыя! - упэўнена сказаў я.
Толькi цяпер мы ўспомнiлi, што дзед ужо, напэўна, вярнуўся з крамы, i заспяшалiся назад. Ускочылi ў човен...
Нарэшце - наш бераг. I нарэшце мы ўжо бяжым дахаты. Дабегшы, з радасцю ўбачылi, што дзеда яшчэ няма. Кукуруза не памылiўся: "хвiлiнка" дзеда Варавы ўмела расцягвацца на некалькi гадзiн.
- Ну што? Дзеда няма, можна сабраць усё неабходнае, - сказаў Кукуруза. Сёння ўсё падрыхтуем, перанясём у човен, а заўтра...
- Значыць, вырашыў ужо заўтра? - запытаў я.
- А як жа... Ты што! Гэта ж мацi ўжо вось-вось прыедзе.
Кукуруза хадзiў па хаце, задумлiва пацiраючы падбародак рукою, i прымерваўся, што ж браць з сабой.
- Перш за ўсё лыжку, - ён узяў у буфеце шчарбатую драўляную лыжку i засунуў яе за апаяску. - Соль абавязкова. Без солi прападу. - Адсыпаў сабе палову пачка. - Хлеб! - з сумам глянуў на чэрствы акраец, якi ляжаў на стале. - Мала...
- Я табе прынясу. У нас ёсць, - супакоiў я яго.
- Гарбата? - ён пакруцiў у руках пачак з чаем. - Абыдзецца. Бо тады i iмбрык патрэбны. А ў нас адзiн.
- Лiхтарык не забудзь. Спатрэбiцца, - напомнiў я.
- Лiхтарык абавязкова. Без лiхтарыка нельга.
Ён прайшоўся па хаце, узяў у рукi сякеру, якая стаяла ў парожку.
- Сякеру. Нават дзве добра было б. У Рабiнзона было ажно дванаццаць сякер.
- Ён што, жанглiраваў iмi, цi як? - здзiвiўся я. - Навошта яму столькi? Дзiўнаваты нейкi твой Рабiнзон, вось што!
- Ты вельмi разумны! - раззлаваўся Кукуруза. - Маўчы! Ты нiколi на бязлюдным востраве не жыў - i маўчы!
У гэты час дзверы расчынiлiся, i на парозе з'явiўся дзед.
Убачыўшы яго, Кукуруза так i скамянеў з сякераю ў руках.
- Ав-ва! - спакойна сказаў дзед. - Мэблю секчы думаеш? Ану, пастаў сякеру на месца! Двоечнiк!
- Ды я нiчога, - замармытаў Кукуруза. - Я... я... хацеў паказаць яму, якая ў нас сякера добрая... З махам... ён кажа, што ў iх лепшая... Ага, у нас лепшая, так?!
Дзед нiчога не адказаў, i мы шмыгнулi з хаты.
- Ху! Ледзь не засыпалiся! - ужо за клуняю адсопся Кукуруза. - I як гэта мы не пачулi, што ён iдзе!
Гэта сапраўды было дзiўна. Гэта значыць, што мы вельмi захапiлiся. Бо дзедавы крокi чутныя здалёку.
Дзед ходзiць, як на лыжах, не падымаючы ногi ад зямлi: чаг-чаг, чаг-чаг.
Здаецца, ледзь ногi перастаўляе, вось-вось упадзе. А паглядзелi б вы на яго на паляваннi. За зайцам па чарнатропе дзед можа пратэпаць кiламетраў так пяцьдзесят - i хоць бы што.
Сядзiм мы за клуняю i абмяркоўваем, як лепш перацягнуць усё неабходнае ў човен. Гэта ж трэба ўзяць i хлеб, i крупы, i сала трохi. А яшчэ не забыць пра бярданку. Бо як з'явяцца на тым бязлюдным востраве дзiкiя звяры, то... Ой-ой-ой! Аднак жа не лiшне яшчэ падумаць i аб тым, а што давядзецца апрануць. Летам яшчэ нiчога. А восенню? А зiмою?! Адным словам, многа чаго назбiралася. Але як усё гэта трапiць у човен? Нарэшце дамовiлiся. Кукуруза пацiху вынесе з хаты i схавае за клуняю. Ужо няхай толькi сцямнее, то я (каб Кукуруза быў у дзеда на вачах i не выклiкаў падазрэння) спакойненька перанясу ўсё ў човен.
А заўтра...
РАЗДЗЕЛ XIII
Рабiнзон Кукуруза высаджваецца на бязлюдны востраў
Ранiца наступнага дня. Сонечная, звонкая, галасiстая: пеўнi спяваюць, гусi гагочуць, каровы мукаюць. Я прытаiўся каля плота i назiраю, што робiцца на падворку майго сябра.
Падрыхтоўчыя работы ўжо закончаны. Усе набыткi Рабiнзона Кукурузы ўжо ў чоўне: i бярданка, i вудачка, i лiхтарык, i лыжка, i канькi (на зiму), i сякера (на жаль, адна, ды i тая старая), i шмат чаго iншага. Чарвякоў поўненькая ржавая банка з-пад бычкоў у тамаце (я слова "бычкi" закрэслiў i напiсаў алоўкам "чарвякi", атрымалася "чарвякi ў тамаце"). I харчу цэлая торба. I нават дзве таблеткi пiрамiдону (на выпадак хваробы). Адным словам, усё ў парадку.
Цяпер засталося галоўнае - адпрасiцца ў дзеда.
Дзед сядзiць на калодзе. Кукуруза ходзiць каля яго i канючыць:
- Дзеду!
- Га?
- Дык я пайду да цёткi Ганны ў Пяскi.
- Адчапiся.
- Дзеду!
- Га?
- Дык я пайду.
- Адчапiся, табе сказана. Iдзi ўрокi вучы. Двоечнiк.
Памаўчалi трошкi. Потым зноў:
- Дзеду!
- Га?
- Мне з вамi сумна.
- Мне што, на галаву стаць, каб развесялiць цябе?
- Я да цёткi Ганны пайду. Там жа Ярынка. Я яе колькi ўжо не бачыў.
- Калi яна дома, дык ты толькi б'ешся з ёй, а тут, бач, засумаваў...
- Я вам i самасад прынясу. Вы ж ведаеце, якi ў цёткi Ганны самасад.
- У мяне свой не горшы. Адчапiся.
Зноў памаўчалi.
- Дзеду!
- Га?
- Дык я пайду? Так?
- От прычапiўся як смала. А ўрокi?
- Дык я ж кнiжку вазьму i там буду вучыць. Вось запытаеце тады ў цёткi Ганны.
Я прыцiх i думаю: "Ох, i цяжка ў наш час уцякаць на бязлюдны востраў!"
- Дзеду!
- Га?
- Я толькi на пару дзён. З мяне ж уся вёска смяецца пасля ўчарашняга... От вы якi!
- А не швэндайся дзе не трэба! Хто цябе ў кукурузу пагнаў?
Зноў памаўчалi.
- Дзеду!
- Га?
Доўга канючыць Кукуруза. Нарэшце дзедава цярпенне канчаецца, i ён кажа:
- От чортава стварэнне! Зусiм замучыў. Ну, iдзi ўжо, каб я цябе не бачыў. Толькi на пару дзён, не больш. Але калi цётка Ганна скажа, што ўрокi не вучыў, - атрымаеш... Двоечнiк!
Кукуруза не стаў затрымлiвацца, хуценька пабег у хату, схапiў "Граматыку" i - да варот. Тады раптам спынiўся, аглянуўся, патупаў на месцы, уздыхнуў:
- Бывайце здаровы, дзеду. Добры вы... Я заўсёды ведаў, што вы добры...
- Iдзi-iдзi! - буркнуў дзед. Хiба ён ведаў, што Кукуруза развiтваецца з iм на дваццаць восем гадоў, два месяцы i дзевятнаццаць дзён...
На вулiцы я далучыўся да Кукурузы.
Моўчкi дайшлi мы да рэчкi, моўчкi селi ў човен i моўчкi паплылi.
Толькi Сабакевiч, калi бег за намi, гаўкаў весела i iмкнуўся схапiць за лытку то мяне, то Яву. Не разумее ўрачыстага моманту дурное сабачанё.
Не сказаўшы нi слова, павеславалi мы да вострава. Не кажучы нi слова, перанеслi ўсе рэчы на палянку.
I вось у апошнi раз стаiм на беразе каля чоўна. Насупiўшыся, дзяўбём наскамi чаравiкаў зямлю. Стаiм i ўздыхаем. Трэба развiтвацца, а мы не ведаем, што гавораць у такiх выпадках на развiтанне. Бо ж не на адзiн дзень развiтваешся, не на месяц, нават не на год. Яшчэ нiхто ў свеце не развiтваўся так надоўга.
Кукуруза нахiлiўся да Сабакевiча, пачухаў яго за вухам, узяў яго за пярэднюю лапу, пацiснуў:
