Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке) - Нестайко Всеволод Зиновьевич (книги без регистрации бесплатно полностью .TXT) 📗

"Дзiўна, - падумаў я. - Касманаўты лятаюць у бязмежным небе, сярод зорак, на такой адлегласцi ад зямлi - i нiчога. А мы ў кукурузе заблудзiлiся. Ды яшчэ ў такi адказны момант! Кiно!"

- Ява, - падскочыў я. - Гэта ж дурнiца нейкая. Гэтага не можа быць, бо гэта немагчыма. Яшчэ нiхто ў свеце не заблудзiўся ў кукурузе. Мы проста пайшлi не ў той бок. Я добра памятаю, што сонца, калi мы выйшлi, свяцiла нам у спiну. Хадзем назад.

Спачатку Ява недаверлiва пазiраў на мяне. Але я гаварыў, мабыць, так пераконлiва, што ён падняўся.

- Хто яго ведае, можа, i праўда. Хадзем.

I мы паплялiся назад.

Ох, як цяжка было iсцi. Мы ўжо не чулi ног. Мы проста механiчна перастаўлялi iх, як хадулi. I навошта мы поўзалi на каленях? А тут я яшчэ спатыкнуўся i падвярнуў нагу, ажно ўскрыкнуў, так забалела.

Сеў я на зямлю i скрывiўся, як серада на пятнiцу. Калi б не Ява, заплакаў бы.

- Што? Што? - схiлiўся нада мною Ява.

- Кiнь мяне! Iдзi, прабiвайся сам, - сказаў я хрыплым, безнадзейным голасам.

- Цьфу, дурны! - Ява абняў мяне за плечы. - Зараз пройдзе.

Ён дапамог мне падняцца. Я абапёрся на яго, i мы пацiху пайшлi.

Праз некалькi крокаў боль ацiх, i я зашкандыбаў досыць бадзёра. А хутка i зусiм забыў пра нагу.

Цяжка сказаць, колькi мы iшлi: паўгадзiны, гадзiну цi дзве - i колькi мы прайшлi: кiламетр, два цi дзесяць. Але нарэшце я не вытрымаў:

- Ява, - кажу, - я болей не магу. Я зараз павалюся. Давай адпачнём.

Мы леглi на зямлю.

Доўга ляжалi.

Было цiха. Толькi кукурузнае лiсце шаргацела над намi. Нават конiкаў-скакункоў не чутна было.

- А што, калi мы зусiм адсюль не выберамся? - цiха сказаў я. - I нiхто не ведае, куды мы пайшлi. I нас не знойдуць. I мы загiнем. I праз два тыднi камбайн разам з кукурузай збярэ нашы костачкi.

- Добра б паабедаць. Усё ж такi даўжэй бы пратрымалiся. А так да ранiцы i памерцi можна, - сказаў Ява.

Пры згадцы пра абед мне так захацелася есцi, што я ледзь не заплакаў.

- У нас сёння на абед боршч i варэнiкi з мясам, - сумна паведамiў Ява.

- А ў нас суп з галушкамi i смажаная курацiнка, - сказаў я, ледзь стрымлiваючы слёзы.

Не, далей я ўжо цярпець не мог.

- Ява, - кажу, - давай клiкаць людзей. Давай людзей клiкаць, Ява.

Але Ява быў больш стойкiм.

- Ты што, - кажа, - каб смяялiся? Здаровыя бугаi i сярод белага дня ў калгаснай кукурузе "ратуйце" крычаць.

- Няхай, - кажу я. - Было б толькi над кiм смяяцца.

- Не, - кажа Ява, - калi ўжо на тое пайшло, давай лепш спяваць.

- Няхай, - кажу, - хоць i спяваць.

I мы зацягнулi першае што прыйшло ў галаву. А першай чамусьцi прыгадалася песня касманаўтаў.

На пыльных тропинках далеких планет...

жаласна-жаласна выводзiў Ява.

...Останутся наши следы,

яшчэ больш жаласна падцягваў я.

Доўга мы спявалi. Амаль усе песнi, якiя ведалi, праспявалi. Чамусьцi асаблiва добра спявалiся тыя, што пачыналiся з "ой": "Ой, у полi магiла", "Ой, я няшчасны", "Ой, не свяцi, месячыку", "Ой, не шумi, лужок", "Ой, чаму ты, дубе", "Ой, адна я, адна", "Ой, у полi жыта". Гэтае "ой" мы выкрыквалi так, як быццам нас у бок нехта штурхаў.

Добра пайшла ў нас таксама песня "Раскинулось море широко". Асаблiва куплет "Напрасно старушка ждет сына домой". Тройчы мы спявалi гэтую песню, i тройчы, калi даходзiлi да гэтага "напрасно", у мяне пачынала шчымець у горле.

Нарэшце мы зусiм захрыплi i спынiлiся, змоўклi.

Мы ляжалi, знясiленыя ад голаду, песень i безнадзейных думак.

- Недарма я адчуваў, што сягоння нешта будзе! - уздыхнуў Ява.

Я выпадкова засунуў руку ў кiшэню i раптам намацаў там нешта цвёрдае. Выцягнуў i ледзь не падскочыў. Дык гэта ж цукерка, якую я яшчэ ўчора забыў з'есцi! Ды яшчэ й мятная. I пiць меней будзе хацецца.

- Ява, - хрыплю, - бач!

Ява глянуў i ўздыхнуў.

- Адна?

- Адна.

Цукерка зляжалася ў кiшэнi, размякла, абгортка прылiпла так, што i зубамi не аддзярэш. Раней я яе, мабыць, проста выкiнуў бы. Але цяпер гэта была такая каштоўнасць, што ой-ой-ой!

Я асцярожна перакусiў цукерку, але няўдала - адна палавiнка атрымалася большай, другая - меншай. А яшчэ кусаць - толькi раскрышыць. Я ўздыхнуў i працягнуў Яве большую.

- Чаго гэта? Давай мне тую.

- Не, - кажу, - бяры. Ты вельмi есцi хочаш.

- Чаму?

- Таму, што я, - кажу, - добра снедаў. Яешню еў, i каўбасу, i малако пiў.

- А я? Я бульбы цэлую талерку з'еў. Значыць, ты галаднейшы за мяне. Бяры.

- Не. Я яшчэ пiрог з яблыкамi во такi i варэння сподачак. Бяры ты.

- А я два пiрагi, i цэлы глечык малака, i шклянку смятаны, i яшчэ сыр, i...

- А я яшчэ блiнцы i...

Нашы сняданкi рабiлiся ўсё большымi i большымi. Калi б iх скласцi разам, дык атрымаўся б, мабыць, дзённы рацыён слана. Закончылася тым, што Ява ад большай палавiны вельмi спрытна адкусiў маленькi кавалачак, i такiм чынам "порцыi" зраўнялiся.

Мы старалiся смактаць цукерку як мага даўжэй, але праз некалькi хвiлiн ад яе ў роце ўжо i паху не засталося. Есцi захацелася яшчэ мацней. I есцi, i пiць. Асаблiва пiць. Мы нават забылi пра голад. Вады, мы хацелi толькi вады. Вось цяпер мы адчулi сябе па-сапраўднаму няшчаснымi. Мы ледзь варушылi перасмяглымi вуснамi. Сонца пачало садзiцца, наблiжаўся вечар. Мы з жахам падумалi пра сваё будучае.

I раптам мы пачулi, як нехта ахрыплымi, гугнявымi галасамi выводзiць песню.

Нас падкiнула, як на спружынах. Людзi!

- Гэй! Гэй! - закрычалi мы i прыцiхлi, прыслухваючыся.

I тады мы, забыўшы пра ўсё на свеце, кiнулiся на песню i адчайна закрычалi:

- Людзi! Пачакайце! Людзi! Родненькiя! Сюды!..

I здаецца, я нават крыкнуў ганебнае: "Ратуйце!" - дакладна ўжо не прыпомню.

Песня перарвалася.

- Родненькiя! Пачакайце! - праверашчалi мы i змоўклi, чакаючы адказ.

I недзе зусiм блiзка пачулi галасы:

- Гука-ае нехта...

- А, пайшлi!

- Не! Крык-чыць нехта... Каб я так бога бачыў!

Мы так i прыселi. Вось бяда, дык гэта ж Бурмiла! I Кныш.

- Ды пайшлi! - кажа Кныш. - Гэта нехта жартуе.

- Не, не жартуе. Ратуйце крык-чыць. Агу! Хто тут ёсць? Дзе вы? - загукаў Бурмiла.

Ява глянуў на мяне i прыклаў палец да вуснаў: "Цс!" Але ўжо было позна.

- Тут, - пiснуў я. Яно неяк само вырвалася, я не хацеў.

Кукуруза над намi рассунулася, i мы ўбачылi чырвоныя насы Кныша i Бурмiлы.

- Го-го! Дык гэта вы? Галубчыкi! - расплыўся ў яхiдна-радаснай усмешцы Кныш i падмiргнуў Бурмiлу. - Што я табе казаў. I заблудзiлiся? У кукурузе? Га-га! Го-го! Ге-ге-ге!